1. Arabuluculuk Kapsamı Nedir?
1 Ocak 2018 tarihinde yapılan kanun değişikliği ile bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurmuş olmak dava şartı haline getirilmiştir.
Bu surette ancak arabuluculuk tutanağının Arabulucu tarafından imzalı örneği dava dilekçesine eklenmesi suretiyle dava açılabilecektir. Bununla birlikte İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları arabuluculuk şartından istisna tutulmuştur.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları hâlinde;
a) İşe başlatma tarihini,
b) Üçüncü fıkrada düzenlenen ücret ve diğer hakların parasal miktarını,
c) İşçinin işe başlatılmaması durumunda ikinci fıkrada düzenlenen tazminatın parasal miktarını,
belirlemeleri zorunludur. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılacak ve son tutanak buna göre düzenlenecektir.
2. Arabuluculuk Süresi?
Yargılamanın mümkün olan en kısa sürede tamamlaması amacıyla Arabulucunun faaliyetlerini görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırması ifade edilmiştir. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilecektir. (Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı duracak ve hak düşürücü süre işlemeyecektir.)
İş Kanunu Madde 20’deki mahkemeye başvuru şartı artık Arabuluculuğa başvuru olarak değişse de Arabuluculuğa başvuru süresinin fesih bildiriminin tebliğinden itibaren bir ay olması düzenlemesi devam etmektedir. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılması gerekmekte ve Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması sebebiyle davanın usulden reddi hâlinde ret kararının tebliğinden itibaren iki hafta içinde arabulucuya başvurulması öngörülmektedir.
3. Arabuluculuğun Suistimali Halinde?
Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf son tutanakta belirtilecek ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacaktır. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine de hükmedilmeyecektir.
4. Arabuluculuk Maliyeti?
Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaşmaya varması halinde söz konusu ücret Arabuluculuk Ücret Tarifesinin İkinci Kısmı dikkate alınarak aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanacaktır. İki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâllerinde, iki saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenmesi kararlaştırılmış, iki saati aşan süreler için cetveldeki tarifenin uygulanacağı belirtilmiştir.
Arabuluculuk bürosu tarafından yapılması gereken zaruri giderlerin ise; arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması hâlinde anlaşma uyarınca taraflarca ödenmek, anlaşmaya varılamaması hâlinde ise ileride haksız çıkacak taraftan tahsil olunmak üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacaktır.
5. Asıl-Alt İşverenlik Durumunda Görüşmeler Kiminle Yapılacaktır?
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı hâlinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranacaktır.
Bonus: Zamanaşımı Süresi 10 Yıldan 5 Yıla Düşürülmüştür
İş sözleşmesinden kaynaklanmak kaydıyla hangi kanuna tabi olursa olsun, yıllık izin ücreti, ve aşağıda belirtilen tazminatların zamanaşımı süresi beş yıldır.
a) Kıdem tazminatı.
b) İş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat.
c) Kötüniyet tazminatı.
d) İş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat.”
-Söz konusu değişiklik bu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra sona eren iş sözleşmelerinden kaynaklanan yıllık izin ücreti ve tazminatlar hakkında da uygulanacaktır. Yıllık izin ücreti ve tazminatlar için bu değişikliğin yürürlüğe girmesinden önce işlemeye başlamış bulunan zamanaşımı süreleri, değişiklikten önceki hükümlere tabi olmaya devam edecek ancak, zamanaşımı süresinin henüz dolmamış kısmı değişiklikle öngörülen süreden uzun ise, yani 5 yıldan fazla ise, değişiklikte öngörülen 5 yıllık sürenin geçmesiyle zamanaşımı süresi dolmuş olacaktır.
